بهداشت و آراستگی پوست ، مو و ناخن در اسلام
تهیه و تنظیم:حجت الاسلام غلامرضا اسم حسینی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اورمیه
خداوند هستی بخش در خلقت موجودات زنده صفات مختلفی نهاده است در بین تمام غرائز الهی موجود در انسان غریزه درونی زیبائی طلبی و رعایت بهداشت و آراستگی به صورت یک نیاز قرار دارد. زیبائی و تمیز بودن از برترین نعمتهای الهی است و کوشش در آن برای حفظ شادابی و طراوت یک وظیفه مهمّ فردی و جمعی و حتی شرعی تلقی می شود . درست در مقابل ، عدم رعایت نظافت و بهداشت اثر مخربی در ظواهر و روحیّات انسان دارد و از لحاظ مادی و معنوی هزینه زیادی بر فرد و جامعه تحمیل می سازد . طبق گزارشی که از سوی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه اعلام شده است در طول سال 1383 بیماریهای پوستی و زیر پوست نزدیک 58/1 درصد از کل بیماریهای تشخیصی در مراکز درمانی آموزشی را تشکیل می دهند و آمار بیماریهای نمونه ای که از امراض پوستی و زیر جلدی در سال 1383 از بین بیماران مراجعه کننده در یکی از بیمارستان ارومیه ثبت شده است . نزدیک 79 نفر از زن و مرد بوده است که به نوبه خود نشانگر گستردگی و شیوع بیماریها در این زمینه و مستلزم برنامه ریزی می باشد .
بهداشت :
تعریفی که امروزبیشتر مورد استفاده قرار می گیردتعریف سازمان جهانی بهداشت ( world health organization = WHO) می باشد طبق این تعریف بهداشت یک حالت کامل سلامتی جسمی- روانی اجتماعی است ) در تعریف دیگر بهداشت عبارت است از هنر و دانش تامین سلامتی مردم ، حمایت و بهتر گردانیدن آن از طریق فعالیتهای سازمان داده شده اجتماعی .
طبیعی است از طرفی دیگر فرهنگ و ارزشهای حاکم بر هر جامعه نحوه های ویژه ای از زیستن را به افراد تلقین می کند و رفتارهائی را در جامعه شکل می دهد بر این اساس رفتارها و عکس العملهای افراد در جامعه در مقابل پدیده تندرستی و رعایت بهداشت فردی و جمعی جزئی از این نظام کلی رفتاری محسوب می شود و فرهنگ نقش تعیین کننده ای در تعیین این رفتارها و بکار بستن آنها دارد در این میان تعالیم و دستورات اسلامی به عنوان فرهنگ غنی و متعالی و پاسخگوی به تمامی نیازهای انسان می تواند نقش بسزائی در تامین بهداشت و شادابی ، طراوت انسان داشته باشد به همین خاطر در این پژوهش سعی شده است آن دسته از روایاتی که به نوعی در ارتباط با حفظ و زیبائی و آراستگی انسان و رعایت بهداشت پوست و مو و ناخن او می باشند آورده شده و در معرض استفاده محققین و خوانندگان واقع گردد .
پوست :
پوششی است که سطح بدن را می پوشاند ضخامت پوست در جاهای مختلف بدن متفاوت است پوست دارای ضمائمی مانند غدد چربی ، غدد عرق ، فولیکولهای مو و ... می باشد .
پوست با پوشاندن سطح خارجی بدن آن را در مقابل عوامل خارجی محافظت می نماید .
پوست مانند آیینه ای نشان دهنده تمام فعل و انفعالات داخلی بدن است و کوچکترین اختلال یا عارضه درونی بر روی آن منعکس می شود . پوست لطیف و سالم مهمترین عامل زیبائی و نشانه سلامت جسم فرد است .
پوست از سه قسمت اپیدرم ، درم ، هیپودرم ، به ترتیب رو پوست ، میان پوست و زیر پوست تشکیل شده است .
مو:
فولیکول مو یک ساختمان لوله مانند در درون پوست است که به وسیله سلولهای پوشیده و از قسمت قاعده ای آن مو شروع به رشد می کند . مو یک قسمت طولی است که از ناحیه درم رشد می کند و به سطح پوست می رسد و به نام مو خوانده می شود. تند مو نیز از سه لایه کورتکس ، کوتیکول ، مدولا تشکیل می شود .
ناخن :
ناخن در انسان معادل چنگال در سایر پستانداران است اگر چه نقش ناخن در طی تکامل به عنوان یک سلاح کمتر شده است در انسان عمل ناخن اساساً حفاظت از انگشتان و کمک به انجام کارهای دستی ظریف است . وجود ناخن های سالم و زیبا امری بسیار مهمّ است ناخنهائی که خوب نگهداری شده اند مکمل جذابیت ظاهری و منعکس کننده سلامت عمومی فرد هستند همچنین ناخن تا حدی نشانگر شخصیت و وضعیت اجتماعی فرد می باشند . ناخن عمدتاً از کراتین سخت تشکیل شده است.
بهداشت پوست و مو و ناخن
قال رسول ا... (ص) : حق علی کل مسلم ان یغتتسل فی کل سبعه ایام یوماً یغسل فیه رأسه و جسده برای هر مسلمان لازم است که در هر هفت روز یکبار غسل کند و در آن سر و تن خود را بشوید .
قال رسول ا... (ص): الشعرالحسن من کسوه اله تعالی فاکرموه موی خوب از پوششهای خدایی است آن را گرامی بدارید .
هر کس موی می گذارد خوب بدان برسد و گرنه آنرا بچیند
قال الکاظم (ع) : ان شعر الرأس اذا طال ضعف الیصر و ذهب بضوء نوره و طمّ الشعر یُجلی البصر و یزید فی ضوء نوره
موی سر چون بلند شود بینائی ضعیف می گردد و نوردیده از میان می رود امّا کوتاه کردن موها دیده را روشن می سازد و نور آن را افزون می کند .
قال الکاظم (ع) : خمس من السنن فی الرأس و خمس فی الجسد فامّا الّتی فی الرأس فالسّواک و اخذ الشارب و فرق الشعر و المضمضه و الاستنشاق و امّا التی فی الجسد فالختان و حلق العانه و نتف الابطین و تقلیم الاظفار و الاستنجاء
پنج چیز درباره سر و پنج چیز هم درباره تن از سنّت ها ست امّا آنچه درباره سر است مسواک زدن ، گرفتن سبیل ، از هم گشودن موها از میانه سر ، آب در دهان چرخاندن و آب در بینی چرخاندن است
آنچه درباره تن است : ختنه کردن ، تراشیدن موی زهار ، زدودن موهای زیر بغل ، کوتاه کردن ناخن ها و زدودن پلیدی مخرج است .
پیامبر اکرم (ص) : تقلیم الاظفار یمنع الدّاءَ الاعظم و یُدّر الرّزق
کوتاه کردن ناخن ها از بیماری بزرگ جلوگیری می کند و روزی را سرشار می سازد .
امام صادق (ع) : ان استر و اخفی ما یسلّط الشیطان من ابن ادم ان صاران یسکن تحت الا ظافیر
پوشیده ترین و پنهان ترین جائی که شیطان برای چیره شدن بر آدمیزاد می یابد این است که در زیر ناخن ها جای گیرد .
WEST AZARBIJAN URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI
: جستجو